Hijyenin Rengi

Hijyenin rengi

Bakteriler pembe sever

Renksiz siyah-beyaz bir dünya olduğunu düşündüğümüzde renklerin hayatımıza kattığı güzellikleri anlarız. Gökkuşağının o muhteşem renk güzelliğine hayran olmayan yoktur.

Renkler hayatımızda ciddi bir yere sahip, zaman zaman bizleri rahatlatıyor, mutlu edebildiği gibi tam tersine huzursuz, mutsuzda edebiliyor. Yani negatif anlamları da var. Sıcak, soğuk, nötr anlamları, duyguları, enerjilerini bize yansıtabiliyorlar. Bilim insanları günümüzde renklerin insan üzerindeki etkisini fark ederek bir alanda ve şirket renklerinde veya logo tasarımlarında bu renkleri kullanıyorlar. Pazarlamada renk algısı ve renklerin zihinlerimizde oluşturduğu mesaj, çok sık kullanılır. Dünyaca ünlü markalar ve devlet bayraklarında ki renkler birçok anlamla dolu. Yiyecek, kiralama, online satış gibi hızlı tüketim sektöründe kırmızı, turuncu ve sarı gibi heyecanı, neşeyi ve iyimserliği temsil eden renkleri tercih ediyor. Hijyen ürünleri, ilaç şirketleri ve teknolojik markalar da genellikle mavi ve yeşil gibi güven ve huzur veren renk seçimleri yapıyor.

Renk psikolojisi renklerin duygusal, zihinsel ve fiziksel etkilerini anlamaya çalışırken bazı genel kurallar ve anlamlar sunar.
İlk akla gelen Beyaz ve Siyah’ tır.
Beyaz; temizliğin, barışın, saflığın, doğruluğun, açıklığın, istikrarın, sürekliliğin rengidir. İstikrarlı, temiz, dürüst imajı yaratmak için giymeniz gereken renk beyazdır. Mitolojide iyilik ve masumiyetin simgesi olarak yer alır. Hijyenin sembolü olarak deterjan reklamlarının 1 numaralı tercihidir. Sağlık ve Gıda sektöründe hem hijyen rengi olarak kullanılır hem de üniforma olarak doğruluğunu, güvenilirliğini simgeler.

Tam tersine beyazın zıttı olan Siyah rengin anlamı asillik, güç, korku, üzüntü, gizem, otorite, zarafet, formalite, kötülük, saldırganlık, olumsuzluk, isyan ve sofistike ile ilişkilidir. Diğer renklerin derinliği ve renk tonunun değişmesi için yine siyah renk gereklidir. Siyah renk, rengin olmamasıdır. Mitolojide karanlık, boşluk, ölüm, tahribat, üzüntü, büyü ve kötülük bu renkle ifade edilir. Kırmızı genellikle enerji, tutku ve hareketlilik hissi uyandırır. Mavi sakinlik, huzur ve güven duygusunu insanda yaratırken; yeşil huzuru, doğayı, yeniden doğuş ve dengeyi çağrıştırır. Yeşil renk, insana güven ve huzur verir; ayrıca, yeşil umudu temsil eder. Yeniliği, gençleşmeyi ve canlanmayı temsil ederek insanların daha canlı hissetmesini sağlar. Aynı zamanda cömert olma, paylaşma ve uyumlu olma anlamları da vardır. Gri renk: Ciddiyet ve bürokrasi anlamına gelir. Kahverengi: Samimi olma ve hareketlilik anlamı taşır. Sarı: Akıl ve zeka rengi. Umut, ilham ve yöneticilik duygularını pekiştirir. En parlak ve dikkat çekici renktir. Neşe, zekâ, incelik ve pratikliği ifade eder. Geçiciliği, kısa süreli olmayı temsil eder. Herkesin muhakkak çok sevdiği bir renk vardır, işin aslını sorarsanız pek kanıtlanmamış olsa bile mikroorganizmalarında öyle. Onlarda laboratuvar çalışmaları sonrası renklerini belli ediyorlar. Gıda sektöründe HACCP uygulamalarında hangi renkteki ürünün nerede kullanılacağı vurgulanmış olmasına rağmen kayıtlı işletmelerin birçoğunda uygulamakta ancak küçük ve kayıt dışı işletmelerde göz ardı edilmektedir.

Genel olarak Renk kod sistemi

Kırmızı kova, kırmızı bez; enfeksiyon bulaşma riskinin yüksek olduğu tuvaletlerde klozet ve pisuvar alanlarının temizliğinde kullanılır.

Sarı kova, sarı bez; tuvalet, banyo ve duş alanlarında klozet ve pisuvar haricindeki tüm ıslak alanların (lavabo, duvar) temizliğinde kullanılır.

Mavi kova, mavi bez; sağlıklı alan olarak nitelendirilen, zeminden daha yüksek, diz kapağı hizasının üzerindeki ve el hizasındaki tüm kuru alanların (kapı, çerçeve, masa üstü, dolap üstü-yan yüzeyleriiç kısımları vb.) temizliğinde kullanılır. Yeşil kova, yeşil bez; zemine daha yakın, diz kapağı hizasının altındaki tüm kuru yüzeylerin (masa ve sandalye ayakları, süpürgelikler, yangın merdivenleri, çöp kovalarının yüzeyleri vb. alanların) temizliğinde kullanılır. Hassas cihazlarınızın bozulmaması için bunların temizliğinde kuru bez kullanmaya özen gösterin.

Gene sektörde kullanılan et ve sebze meyve doğrama panoları çapraz bulaşmayı engellemek için renklendirilmiştir.

KIRMIZI DOGRAMA PANOLARI (çiğ kırmızı etler için)

YEŞİL DOĞRAMA PANOLARI (meyve ve çiğ pişmiş sebzeler için)

MAVİ DOĞRAMA PANOLARI (çiğ deniz ürünleri için)

KAHVERENGİ DOĞ. PANOLARI (pişmiş etler ve pişmiş diğer gıdalar)

BEYAZ DOĞRAMA PANOLARI (çiğ tavuk ve hindi eti, süt ürünleri, ekmek)

SARI DOĞRAMA PANOLARI (pişmiş tavuk ve hindi ürünleri için) kullanılmalıdır.

Gıda sektöründe fiziksel bulaşmaları önlemek için zıt renklerdeki hijyen ürünleri kullanılır. Örneğin; unlu mamuller ve süt sektörü gibi beyaz renkte olan ürünler için kırmızı, mavi, yeşil renkte bone, maske, eldiven ve kolluklar kullanılırken kırmızı et sektöründe beyaz renkli ürünler tercih edilir. Bu renk tercihi sayesinde ürün içerisine karışabilecek hijyen malzemeleri kolayca fark edilerek müdahale edilebilmektedir. 80 yıllarda yabancı firmalardan almış olduğumuz eğitimlerde aynı zamanda sektörde kullanılan deterjan, dezenfektan, biyosidal ürün ve hijyenik ürünlerinde bidon veya etiket renklerinin belirlenerek eğitim seviyesi düşük personelin daha kolay anlamasını ve kullanılmasını sağlamak için kullanılıyordu. Ancak zaman için Yabancı ve Yerli firmalarımız bu uygulamalardan nedense vazgeçtiler. Oysaki hem kullanım kolaylığı hem de pratiklik açısından kimyasal kullanım eğitimlerinde çok yararını görüyoruz.

KIRMIZI RENKLİ VEYA ETİKETLİ BİDONLAR Alkali deterjanlar için

YEŞİL RENKLİ VEYA ETİKETLİ BİDONLAR Nötr deterjanlar için

MAVİ RENKLİ VEYA ETİKETLİ BİDONLAR Dezenfektanlar veya Biyosidal ürünler için

SARI RENKLİ VEYA ETİKETLİ ÜRÜNLER Çamaşır suyu veya Klor içeren ürünler için

TURUNCU RENKLİ VEYA ETİKETLİ ÜRÜNLER Asidik ürünler için kullanılıyor. Ürünlerin kendi yapısı ile ilgili Bakanlığın: TÜRK GIDA KODEKSİ GIDA İLE TEMAS EDEN MADDE VE MALZEMELER YÖNETMELİĞİ gereğince sektörde kullanılan Deterjan, Antiseptik, Dezenfektan, Biyosidal ürünlerinde boyar madde ve koku yani renkli ve parfümlü olması.

HİJYEN Temizlik aparatı satan firmalar (Fırça, çek çek, spatula, huni, kürek, faraş vb) ürünlerde ayrı proses alanları için farklı renklerde ürün satıp bir temizlik malzemesinin başka bir alanda kullanılarak çapraz bulaşmaya engel olmasını sağlıyorlar. Bu renkli dünyamızda aslında mikroorganizmalar şeffaf renktedir. Zaten nano boyutta olduğu için gözle görülmezler. Bu sebeple mikrobiyolog arkadaşlar onların görünür hale gelmesini sağlamak için Gram boyama sistemi, negatif boyama veya spor boyama denilen metotlarla boyarlar ve onların da çok enteresan renk dünyası ortaya çıkar. Bu sayede onları gözlemleyebiliriz. Gram pozitif (Gr+) bakteriler. Gram boyama işlemi sırasında kristal viyole boyasını hücre için içinde tutarlar ve bu nedenle mikroskop altında mavi-mor renkte görünürler. Tüm gram negatif (Gr-) bakteriler, mikroskopta genellikle pembe renkli küçük çubuklar şeklinde görünürler. Sporlar ise yeşil olarak görülür. Bu harika renk cümbüşü içinde yapıları da muhteşem bir görüntü sergiler. Geçmişten günümüze renkler hayatımızın her yerinde var olmuştur ve var olmaya da artarak devam edecektir. Gün geçtikçe teknoloji ilerledikçe renklerdeki çeşitlilikte artmaktadır. (Kuzey ışıkları gibi) İnsan isimlerinde, hastalık tedavilerinde, gıda ve mikrobiyoloji alanında, ayrıca sanat ve eğlence amaçlı olarak kullanımları yaygınlaşmaktadır.

Gıda ve Sağlık sektöründe renkli malzemeler için eğitimlere daha ağırlık verilerek kullanımları artırılmalıdır.

Rengârenk bir hayat ve dünyanız olsun.

Yazar: Mehmet Baki ASUTAY Hijyen Grup Gıda Hijyeni Koordinatörü
01.03.2024

KAYNAKLAR.

1-https://www.prosigma.net/renk-psikolojisi-ve-tasarimda-renklerinuyumu

2- https://www.siteplus.com.tr/blog/dogru-temizlik